امام زین‌العابدین (ع) در حدیثی[۲] جامعه را در شش طبقه و گروه مردمی تحلیل می‌فرمایند که بر اساس این روایت شریف، می‌توان مشاغل و مشی‌ها و رفتارهای مختلف مردم را مورد ارزیابی قرارداد.
دسته: دکترینال
لیبرالیسم واژه‌ای است که اروپاییان و آمریکایی‌ها از آن تعریف واحدی دارند و در مقابل «سوسیالیسم» یا «چپ» که دخالت شدید دولت در امور اقتصادی، اجتماعی و سیاسی جامعه را معتقد است، به کار می‌رود. البته در هر کشوری این تقسیم‌بندی با نام‌های متفاوتی شناخته می‌شود که این تفاوت، در معنای هریک از آنها بی‌تأثیر نیست. در آمریکا تقسیم‌بندی لیبرالیسم و محافظه گرایی یا لیبرال و محافظه‌کار مورد پذیرش قرارگرفته است درحالی‌که در اروپا گرایش‌ها به چپ و راست تقسیم می‌شوند. جناح «چپ»، سوسیالیست‌ها ازجمله مارکسیست‌ها را در برمی‌گیرد و ضد لیبرالیسم است و جناح«راست»، لیبرال‌ها و رفرمیست‌ها می‌باشند که گرایش‌های شدید ناسیونالیستی هم دارند. البته تقسیم‌بندی لیبرال و محافظه گرا از قرن نوزدهم توسط اروپایی‌ها نفوذ پیدا کرد و محافظه‌گرایان به موافقین حکومت سلطنتی اطلاق می‌شد. لیبرال‌ها خواهان رفورم و تغییر بودند و در مقابل گروه سنتی که خواستار حفظ پادشاهی بودند قرار گرفتند. در حقیقت لیبرالیسم به‌عنوان ایدئولوژی یک جنبش رفرمیستی در اروپا آغاز شد و می‌توان گفت که متأثر از مذهب عصر خود، کلیسا و روحانیون کاتولیک به وجود آمد. لیبرالیسم با همین نگرش اولیه در مورد کنترل و تحدید مذهب به گسترش ایدئولوژی و اصول خود در تمامی زمینه‌ها پرداخت و درصدد جهانی کردن آن کوشید و می‌کوشد و آن را طوری تعریف کرده و می‌کند که همه را در آن جای دهد. مانند لباس تک سایزی که اندازه همه باشد. مؤید این سخن، موضع‌گیری‌های مجمع اقتصاد جهانی است که سعی دارد از اصول لیبرالیسم به‌عنوان یک معیار اندازه‌گیری، جداولی تهیه‌کرده و کشورها را رتبه‌بندی نماید. این مجمع، کشورهایی نظیر یمن، مالی، ایران، عربستان، مصر، سوریه، روسیه،… را در رده کشورهای محافظه گرا قرار داده و با هر یک از اصول لیبرالیسم به استدلال می‌پردازد. به‌عنوان‌مثال یکی از شاخص‌هایش «نابرابری بین زن و مرد» است که توسط Global Gender Gap Report ارائه شده و در این رتبه‌بندی به‌کاررفته است.
پروژه نفوذ
بحث از مسئله نفوذ که در سال‌های اخیر بالأخص در بیان رهبر انقلاب بسیار به آن پرداخته‌شده است در حال حاضر به‌عنوان یکی از چالش‌های جدی جمهوری اسلامی مطرح است.
مشخصاً نفوذ پدیده‌ای مختص به عصر ما نیست و قدمت آن به‌اندازه منازعات میان طرف‌های دارای قدرت است، اما می‌توان گفت بسته به بازیگران و دوره‌ی زمانی مدل‌های آن دستخوش تغییر شده است. به نظر می‌رسد زمانی که طرف‌های منازعه حکومت‌ها هستند، به معنای آن است که اراده‌ها یا تصمیماتی در سطح استراتژیک هرکدام از آنها باعث به وجود آمدن این منازعه شده است و در ارتباطی متقابل برای هم تهدید به شمار می‌روند. در این حالت طرف‌ها به‌طورمعمول به افزایش فشار و ضربه‌زدن به منافع هم اقدام می‌کنند، اما تنها زمانی پروژه نفوذ در دستور کار آنها قرار می‌گیرد که امکان ضربه خارجی به‌طرف مقابل به حداقل رسیده باشد یا آنها از این راه به نتایج مطلوب نرسیده باشند. درهرصورت با این چهارچوب تصوری که خمیرمایه‌ی هر حکومت و سیستم، ایدئولوژی، اراده‌ها و تصمیم‌سازی‌هایی است که خط و مشی آن را مشخص می‌کند، مشخصاً بهترین سازوکار در اجرا پروژه نفوذ در این سطح، هدف قرار دادن همان تصمیم‌سازی‌هاست که طرف مقابل را برای طرف دیگر به‌عنوان تهدید مطرح می‌کند. در منازعه میان حکومت‌ها، مراکز استراتژیک، نخبگان و مسئولین در سطوح مختلف به‌عنوان مؤثرین در تصمیم سازی، اهداف پروژه نفوذ معرفی خواهند شد و این همان مدل نفوذ شبکه‌ای هست که در آن‌طرف اجراکننده نیاز به نفوذ به ساختار سیستم حکومت دارد تا به نتیجه مطلوب برسد.
علی‌ای‌حال جمهوری اسلامی ایران به علت ایدئولوژی خاص خود و منتج از آن اراده‌های دارای زاویه شدید با نظام سلطه در شرایط منازعه با به‌اصطلاح قدرت‌های جهانی قرار دارد و طرف مقابل آن اقدام به پروژه نفوذ در سطح استراتژیک و تصمیم‌سازی آن کرده است.
شناخت ابعاد گوناگون، راهکارها و اهداف احتمالی نفوذ دشمن در مرحله اول از فرایند تقابل، بلاشک مسئله‌ای بسیار مهم است. به نظر می‌رسد برای تبیین دقیق این مسئله می‌توان به سبک جدید منازعات پرداخت و سازوکار و اهداف احتمالی دشمن را در بستر آن جست‌وجو کرد.
جنگ هیبریدی[۱]
مطالعه‌ی گزارش‌های اندیشکده‌ها و مراکز استراتژیک غربی و همچنین رویدادهای دهه اخیر جهان و به‌صورت خاص منطقه غرب آسیا مبین این مسئله هست که در سبک منازعات میان قدرت‌ها و همچنین استراتژی‌های در دستور کارشان تغییرات جدی صورت گرفته است. تا به آنجایی که می‌توان گفت حکومت‌ها برای نابودی تهدیداتشان روی لبه تیغ حرکت می‌کنند و این می‌تواند بیانگر صراحت در مواضع آنها نسبت به یکدیگر باشد. در سال ۲۰۱۵ و در گزارش کنفرانس امنیتی مونیخ با حضور تمام قدرت‌های جهانی بحث از سبک جدیدی از جنگ به میان آمد به‌عنوان جنگ هیبریدی «یا ترکیبی. با تعریف این سبک به‌نوعی در مفهوم کلمه» جنگ که از گذشته اذهان عمومی را به سمت عملیات نظامی یا اطلاعاتی سوق می‌دهد، انقلابی رخ داد، به‌گونه‌ای که عملیات نظامی بخشی از هشت ضلع هم پوشاننده جنگ هیبریدی خواهد بود جهت دسترسی به اهدافی همچون تغییر حکومت‌ها. بیان شد در این سبک با اقدامات خصمانه علیه دولت یا کشور موردنظر در هشت بعد گوناگون عبارت از: دیپلماسی، جنگ اطلاعاتی و پروپاگاندا، حمایت از نابسامانی‌ها و شورش‌های محلی، نیروهای نامنظم و چریکی، نیروهای ویژه، نیروهای کلاسیک نظامی، جنگ اقتصادی و حمله‌های سایبری شرایطی به وجود خواهد آمد که آن دولت، حکومت یا جامعه به‌عنوان یک سیستم دچار آنتروپی سیستمی شدید، اختلال در کارکردهای اساسی در بخش‌های گوناگون خود شده و درنتیجه‌ی این فرایند دو متغیر ثبات و بقاء که امنیت سیستم را تضمین می‌کنند از بین رفته و کوچک‌ترین اقدام کارگزار یا آنتروپی درونی ناشی از اختلال به وجود آمده متواند نابودی حکومت هدف قرارگرفته را به ارمغان آورد. با بررسی ابعاد مختلف این مسئله مشخص می‌شود تنها بازیگران دولتی توان اجرا جنگ هیبریدی را خواهند داشت و آن‌هم در صورت در اختیار داشتن زیرساخت‌هایی که اقدامات در ابعاد هشت‌گانه را بربتابد، این مسئله بازیگران احتمالی آن را محدود می‌سازد. نکته‌ی دیگر که بسیار حائز اهمیت است چگونگی اقدامات خصمانه و سازوکارهای احتمالی در ابعاد هشت‌گانه جنگ هیبریدی هست که باید موردبررسی قرار گیرد.
۱) جنگ دیپلماسی: در عصر حاضر این مسئله که در فضای سیاست خارجی و تعاملات حکومت‌ها با یکدیگر بعضاً به دلایل مختلف که ناشی از تحلیل آنها از منافع و تهدیداتشان است منازعات در سطوح گوناگون رخ می‌دهد کاملاً واضح است، به‌صورت کلی سطوح منازعه دارای چهار بخش است که از سطح استراتژیکی به مفهوم اقدامات کلان‌تر تا سطح تکنیکی به مفهوم اقدامات خرد را دربر می‌گیرد.
زمانی بحث از جنگ به میان می‌آید که اقدامات خصمانه در سطح استراتژیک طراحی و اجرا شود که نتیجتاً هدفی استراتژیک را برای ضربه زدن مدنظر دارد، هرچند بسیار مشاهده می‌شود سیاسیون در ترمینولوژی الفاظ دچار خلط می‌شوند. در ادبیات دیپلماتیک به وجود آمدن تنش در روابط فلان حکومت‌ها بسیار شایع است، می‌توان این‌گونه بیان کرد، زمانی که تنش در تعاملات حکومت‌ها به اوج خودش می‌رسد درصد اینکه اقدامات خصمانه استراتژیک در دستور کار آنها قرارگیری بالا می‌رود که ممکن است تنش‌ها ناشی از اختلافات ایدئولوژیک یا هر مسئله دیگری باشد و جنگ سرد بهترین مثال برای این موضوع است؛ اما بحث از جنگ دیپلماسی بسیار پیچیده‌تر از تنش‌ها در روابط سیاسی است به‌طوری‌که ممکن است حکومت‌ها اختلافاتی داشته باشند و جامعه بین‌الملل هم شاهد مذاکرات دوستانه‌ی آنها با یکدیگر باشد و این در حالی است که هرکدام از آنها در حال اجرا استراتژی‌های خصمانه علیه یکدیگر می‌باشند. ملموس‌ترین مثال برای موضوع پیش رو دیپلماسی میان جمهوری اسلامی و ایالات‌متحده است. همواره در طول سه دهه‌ی انقلاب اسلامی نخبگان کشور شاهد دکترین‌ها و استراتژی‌های خصمانه ایالات‌متحده بر ضد تمام منافع جمهوری اسلامی بوده مانند استراتژی شک و بهت، دکترین آنفولانزای نیویورکی و غیره. به نظر جامع‌ترین تبیین در مورد جنگ دیپلماسی توسط رهبر انقلاب صورت گرفته است:
این مبارزه، فقط یک مبارزه‌ی معمولی دیپلماتیک نیست. دیپلماسی، یک جنگ است. شما این را به‌خوبی میدانید و آن را مثل جنگ‌های نظامی و برخوردهای اقتصادی که تاکتیک و عقب‌نشینی و حمله و جابه‌جایی و فریب جنگی دارد، لمس کرده‌اید. همه‌ی دیپلمات‌های دنیا مشغول جنگند. ارزش و تأثیر آن جنگ هم، گاهی از جنگ‌های نظامی کمتر نیست؛ بلکه در مواردی هم بیشتر است. البته، همیشه این‌گونه نیست. منظور من از جنگ، یک مبارزه‌ی معمولی نیست; که این کار همه‌ی دیپلمات‌هاست. (رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران)
۲) جنگ اقتصادی: یکی از موضوعات بسیار حساسی که در تمام اندیشکده‌های جهان و به‌صورت خاص در غرب موردبررسی قرارگرفته است در حوزه جنگ اقتصادی با عنوان «جنگ ارزی» است. جنگ ارزی به‌عنوان پیچیده‌ترین استراتژی خصمانه اقتصادی در عصر حاضر توسط استراتژیست جیمز جی. ریکاردز[۲] از عناصر اصلی وال‌استریت[۳] و مشاور تهدیدات مالی سی آی ای[۴] طراحی‌شده است و به نظر می‌رسد برای تبیین جنگ اقتصادی بهتر است به این موضوع بپردازیم. اولین کتاب ریکاردز یعنی «جنگ‌های ارزی»، در ایران توسط دو مترجم به‌طور مجزا ترجمه‌شده است. در ابتدای این کتاب، ماجرای اولین «بازیِ جنگ اقتصادی» که در زمستان سال ۲۰۰۹ توسط پنتاگون برنامه‌ریزی‌شده بود را بازگو می‌کند.
این بازی جنگ اقتصادی در مکانی سری به نام «آزمایشگاه فیزیک کاربردی» متعلق به ارتش آمریکا انجام می‌شود؛ جایی که تنها یک وظیفه‌ی آن هدایت جنگ‌های هسته‌ای در زمان وقوع جنگ‌های تمام‌عیار بین تمدنی است؛ وجه دیگر اهمیت این مرکز وجود «اتاق جنگ» برای تشکیل جلسات تخصصی باهدف تعیین مسائل مربوط به امینت ملی آمریکا است. حال، تعریف میدان «جنگ ارزی» توسط فرماندهان نظامی آمریکا می‌بایست در این مکان و با استفاده از استراتژی‌های اقتصادی صورت بگیرد. حضور جیمز ریکاردز نیز به‌عنوان استراتژیست اصلی موضوعیت پیداکرده است. بنا به نظر تئوریسین‌های جنگ، اگر پیچیده‌ترین پدیده‌ی عالمْ جنگ و رویارویی نظامی است، تاریخ «جنگ ارزی» و تمهیدات دشمن در جبهه‌ی این جنگ، حکایت‌گر این موضوع است که میدان جنگ ارزی، می‌تواند به‌مراتب از میدان جنگ نظامی، پیچیده‌تر بوده و دارای نتایج مخرّب‌تری باشد.
تاریخ تابه‌حال، دو بار جنگ جهانی ارزی را به خود دیده است؛ و ما امروز در زمان وقوع سومین تقابل زندگی می‌کنیم. این جنگ از سال ۲۰۱۰ آغازشده است و اوج آن از تابستان تا زمستان سال ۱۳۹۴، در تقابل چین با آمریکا خود را نشان داد و ضرر هنگفتی را با کاهش ارزش یوان به کشور چین وارد کرد. ایران نیز از همان ابتدا ـ یعنی سال ۲۰۱۰ مقارن با سال ۱۳۹۱ شمسی ـ درگیر این جنگ شده است و افزایش شدید قیمت دلار و افزایش بی‌سابقه‌ی قیمت طلا در همان دوران، از کمترین نتایجی بود که گریبان کشور را تاکنون نیز گرفته است.
همچنین مؤلفه‌ی اساسی دیگری که در جنگ ارزی بسیار به طرف‌های منازعه‌ی جمهوری اسلامی کمک کرده است حضور بالای دلار در اقتصاد کشور است. این‌گونه که یکی دیگر از استراتژیست‌های غربی سال گذشته بیان کرد ایالات‌متحده به‌طور متوسط ۴۰۰ درصد تورم دارد اما در جامعه آمریکا این مسئله حس نمی‌شود و این‌گونه است که باوجود دوربرگردان مالی تحت عنوان U-Turn در سازمان‌ها و قراردادهای بین‌المللی مالی این بار تورم را کشورهای دیگر به دوش می‌کشند و اقتصاد ایالات‌متحده این‌گونه ادامه پیدا می‌کند.
۳) جنگ سایبری: با ورود جامعه جهانی به بستر اینترنت وزندگی در جهانی محصور میان میلیون‌ها صفر و یک به‌گونه‌ای بشر دارای دوجهان موازی است. در روندی به‌سرعت رو به رشد زیرساخت‌های زندگی بشر و حکومت‌ها اعم از اطلاعات، اقتصاد، صنعت و دیگر موارد به بستر فضای سایبر منتقل می‌شود و این مانند پرتگاهی است که اگر دولت‌ها دستاویزی نداشته باشند به‌راحتی سقوط می‌کنند و از طرفی فرصتی برای اقدامات خصمانه استراتژیک ایجادشده است برای دولت‌هایی که توانایی عملیات در این بخش را به دست آورده‌اند. جدا از تمام بحث‌های تخصصی سایبرنتیک که از داغ‌ترین مباحث امروز جهان است و همین‌طور به بحرانی جدی برای قدرت‌های جهانی تبدیل‌شده است برای ارائه‌ی پارادایمی کلی از جنگ سایبری به تبیین نمونه‌ای کاملاً عینی می‌پردازیم.
فیلم مستندی با عنوان Zero Days در ۸ جولای ۲۰۱۶ ساخته‌ی الکس گیبنی منتشر شد که موضوع آن در رابطه با حمله سایبری ایالات‌متحده آمریکا و اسرائیل علیه برنامه هسته‌ای ایران و آلوده سازی سانتریفیوژ‌های ایران با ویروس استاکس‌نت بود. در این مستند به‌صورت کامل فرایند یک جنگ سایبری به تمام‌عیار به تصویر کشیده شده است که در آن مورد، هدف زیرساخت‌های فناوری هسته‌ای جمهوری اسلامی بوده است. بیان می‌شود به همین صورت امکان ضربه‌زدن به تمامی بخش‌های دیگر یک سیستم یا حکومت وجود دارد. این نکته حائز اهمیت است که ایران تنها قربانی این حملات نبوده و ایالات‌متحده، روسیه و کشورهای دیگری نیز با این بحران روبه‌رو شده‌اند تا حدی که ایالات‌متحده جمهوری اسلامی را به حمله سایبری به زیرساخت‌های خود متهم می‌کند.
«Zero Day» اصطلاحی است که با دو مفهوم متفاوت یکی در زمینه‌های مربوط به کد نویسی و هک و یکی درزمینه‌ی حملات سایبری نظامی مورداستفاده قرار می‌گیرد. Zero Day در میان کد نویسان به باگ‌ها یا حفره‌های موجود در یک کد یا سیستم گفته می‌شود که هنوز شناسایی نشدند و می‌توان از طریق این حفره‌ها به کد یا سیستم موردنظر وارد شد و در اصطلاح آنها هک کرد. دلیل استفاده از این نام برای این حفره‌ها این است که در اصطلاح صفر روز از شناسایی آنها گذشته است؛ اما در کاربرد‌های نظامی سایبری این اصطلاح بامعنایی کاملاً متفاوت استفاده می‌شود. Zero Day در کاربرد‌های جنگ سایبری به تمهیداتی گفته می‌شود که با فرض این صورت می‌پذیرند که تمام زیرساخت‌های اصلی سایبری توسط حمله سایبری دشمن از بین رفته باشد به‌عبارت‌دیگر «روز صفر» در کاربرد نظامی روزی است که تمام زیرساخت‌های حیاتی سایبری یک کشور ازدست‌رفته باشد و نیاز به احیای آنها از ابتدا است در این صورت نیاز به یک مدیریت بحران وجود دارد که اولویت‌ها را برای بازسازی مشخص کند. به حمله‌ای که باعث چنین رخدادی شود حمله Zero Day گفته می‌شود.
۴) جنگ اطلاعاتی و پروپاگاندا[۵]: به نظر می‌رسد برای تبیین دقیق چگونگی اجرا و اهداف ترکیب جنگ اطلاعات و پروپاگاندا در کنار هم بهتر است ابتدا هرکدام را به‌صورت اجمالی بررسی کنیم و سپس به چهارچوب تصوری جامع دست یابیم. جنگ اطلاعات به‌صورت کلی از چرخه‌ی اطلاعات که شامل پنج مورد فعالیت است منتج می‌شود.
طبق این فرایند ابتدا در مورد پدیده‌ی مورد با طرح و برنامه‌ریزی به جمع‌آوری داده‌های اطلاعاتی پرداخته می‌شود، سپس پردازش و تجزیه‌وتحلیل باهدف کشف ارتباط معنادار میان داده‌های مرتبط و رسیدن به پارادایمی دقیق نسبت به آن پدیده صورت می‌پذیرد. بعدازاین در مراحل تولید و توزیع به‌گونه‌ای تصمیم‌سازی در مورد آن پدیده با متغیرهایی که سازمان یا سیستم مربوطه برای خود تعریف کرده است انجام می‌شود و برای اجرا آن اراده‌ها و تصمیمات توزیع اطلاعات تولیدشده به عوامل اجراکننده انجام می‌شود.
در برخی منابع علم اطلاعات فعالیت‌های اطلاعاتی را به چهار بخش اساسی تقسیم می‌کنند اعم از جمع‌آوری، تجزیه‌وتحلیل، ضد جاسوسی و عملیات مخفی؛ درواقع دو بخش آخر بعد از توزیع اطلاعات به عوامل صورت می‌گیرد که در میان این دو عملیات مخفی مربوط به بحث ما است. در جنگ اطلاعات همواره حکومت‌ها با استفاده از سرویس‌های اطلاعاتی خود سعی دارند در میدانی که دشمن حضور ندارد با آن بجنگند یا به گونه اتفاقات و مسائل را به‌طوری‌که با منافعشان هم سو باشد مدیریت نمایند، به دلیل گستردگی فعالیت‌هایی که صورت می‌پذیرد هیچ‌گاه تعریف جامعی از ابعاد گوناگون عملیات مخفی نمی‌توان ارائه کرد و تنها می‌توان رد پایی از آن در تمام رویدادهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، نظامی و غیره مشاهده کرد؛ و اما مسئله‌ی پروپاگاندا را می‌توان زیرمجموعه‌ای از عملیات اطلاعاتی دانست که در آنها سعی می‌شود با استفاده از سازوکارهای آشکار و پنهان تأثیرگذاری بر روی افکار عمومی یا بعضاً افراد خاص را رقم بزنند که ما این نوع را بانام «عملیات روانی» می‌شناسیم و ادبیات عامه نیز با عنوان «تبلیغات» از آن یاد می‌شود. در کنار هم قرار دادن جنگ اطلاعات و پروپاگاندا و با بررسی پیشینه‌ی این نوع فعالیت‌ها در طول تاریخ مشخص می‌شود منظور طراحان آن در سبک جنگ هیبریدی فراتر از عملیات اطلاعاتی معمول و یا هجمه‌های تبلیغاتی صرف است بلکه به‌صورت خاص «عملیات روانی» پیچیده و در سطحی گسترده مدنظر است. در مدل‌های پیشرفته عملیات روانی سعی بر آن است که با استفاده از ابزارهای متعدد در حوزه فناوری اطلاعات و رسانه با تزریق هدفمند اطلاعات جعل و تغییر داده‌شده به افکار عوام، نخبگان، مسئولین و یا حتی مراکز تصمیم سازی حکومت‌ها در هرکدام از سلسه‌مراتب شناخت آنها در مورد پدیده‌های گوناگون تأثیرگذار بوده و نتیجتاً تصمیمات و اراده‌ها را در مورد تک‌تک افراد تا سطوح استراتژیک حکومت‌ها مدیریت و جهت‌دهی نمایند.
موارد دیگر در هشت‌گانه‌ی جنگ هیبریدی اعم از حمایت از شورش‌های محلی، نیروهای چریکی، نیروهای عملیات ویژه و نیروهای کلاسیک نظامی تماماً در ادبیات متداول دیپلماسی جامعه بین‌الملل در حیطه مؤلفه‌های همچون حمایت از تروریسم و دخالت‌های مشروع یا نامشروع نظامی در کشورهای دیگر تعریف می‌شوند. به‌طورکلی این موارد از ابعاد اجرایی خاص برخوردار نیستند و مشخصاً با عنوان خود تعریف می‌شوند؛ اما نکته‌ی قابل‌توجه این است که این چهار مورد به‌عنوان قدرت‌های سخت هر کشور یا حکومت بسیار حائز اهمیت هستند و در منطقه غرب آسیا و جنوب و شرق آفریقا در دهه اخیر شاهد ایفای نقش این نیروها بوده‌ایم.
بامطالعه تطبیقی پروژه نفوذ و سبک معاصر منازعات هیبریدی متوجه ارتباطی معنادار میان این دو شده‌ایم، همچنین متغیری اساسی در هرکدام از بخش‌های جنگ هیبریدی برای اجرا آنها وجود دارد که به‌عنوان پیش‌نیاز آنها تعریف می‌شود. این متغیر اساسی را با عنوان «شرایط موافق تهدید» مطرح می‌کنیم.
واقعیت تلخی که در حال حاضر در سیستم جمهوری اسلامی با آن مواجه هستیم هجمه تمام‌عیار طرف‌های منازعه‌ی ما در بخش‌های جنگ دیپلماسی، اقتصادی، سایبری، اطلاعات و پروپاگاندا به‌صورت مستقیم و به‌صورت غیرمستقیم در ابعاد امنیتی دیگر است. به تحقیق در هرکدام از این بخش‌ها زمانی سیستم دچار آنتروپی شدید شده است که متغیر اساسی پروژه نفوذ توانسته است شرایط موافق تهدید را ایجاد کند؛ اما به‌واقع تنها عاملی که می‌تواند شرایط موافق تهدید ایجاد کند پروژه نفوذ نیست و عدم کارکرد صحیح و اثربخش در ابعاد گوناگون سیستم به‌مراتب توان بیشتری برای ایجاد این شرایط دارد. درهرصورت با جمع‌بندی مطالب به یک نتیجه نامطلوب اما واقعی خواهیم رسید که جمهوری اسلامی در عصر حاضر باوجود پروژه نفوذ در سطوح استراتژیک و تصمیم سازی خود و همچنین وجود اخلال در کارکرد سیستماتیک خود، دچار آنتروپی[۶] سیستمی درون‌زا است و این خود تهدیدی جدی برای ثبات و بقاء آن به شمار می‌رود. نکته‌ی قابل‌توجه این است که پروژه نفوذ مدنظر ما تنها به ابعاد ژورنالیستی آن محدود نمی‌شود و در حقیقت منظور از نفوذ در بیان رهبر انقلاب نیز نفوذ ایدئولوژیک است که درنتیجه تصمیم‌سازی‌ها را دچار تناقض با ایدئولوژی مختص انقلاب اسلامی کرده است.
به‌صورت قطعی سازوکار مقابله مؤثر با جریان نفوذ همچنین هجمه‌های جنگ هیبریدی علیه جمهوری اسلامی، حذف عواملی‌ست که شرایط موافق تهدید را ایجاد می‌کنند، اما بامطالعه جامع شرایط فعلی کشور در سه حوزه حاکمیت، سیستم اجرائی و جامعه و تعاملات میان این سه، به نظر می‌رسد برای اینکه سیستم بتواند با اثربخشی بالا در بخش‌هایی مدیریت بحران و در بخش‌هایی هدایت آرامش را در دستور کار خود قرار دهد، نیاز به بسترسازی اجتماعی وجود دارد.
چالش‌های پیش روی ما
بر اساس مطالبی که ارائه شد در حال حاضر نیاز به بررسی چالش‌های کشور بادید استراتژیک داریم تا بتوانیم به ارائه سازوکار جهت بسترسازی اجتماعی و مقابله مؤثر با تهدیدات و بحران‌های پیش رو بپردازیم. این چالش‌ها را می‌توان در دو بخش ساختار حاکمیت و نقطه‌ی مقابل آن هندسه اجتماع دسته‌بندی و بررسی کرد.
به‌صورت کلی دو مسئله در ساختار حاکمیت در سه دهه انقلاب اسلامی دیده می‌شود. نخست نفوذ ایدئولوژی متناقض با مبانی اسلام و ایدئولوژی انقلاب اسلامی در اندیشه نخبگان مؤثر بر تصمیم‌سازی‌های کلان و به طبع آن اراده‌ها و اقداماتی دچار تناقض با اقداماتی که از حکومت اسلامی انتظار می‌رود و سپس منازعه‌ی داخلی احزاب سیاسی بر سر مبانی که به‌صورت مستقیم جامعه و اقشار گوناگون را درگیر خودکرده است. در بعدی دیگر و در هندسه‌ی اجتماع که مشخصاً متأثر از حاکمیت است به همین صورت با دو مسئله و چالش اساسی مواجه هستیم. نخست عدم تبیین دقیق ایدئولوژی انقلاب اسلامی و مبانی جامعه‌سازی اسلامی برای نسل‌ها و اقشار مختلف به این صورت که بدانند باید چه اقداماتی را از حاکمیت مطالبه کنند و سپس درگیری مداوم با آسیب‌های اجتماعی فراوان براثر عدم کارکرد مناسب سیستم در بخش‌های گوناگون. مجموع این رویدادها بستری کاملاً مناسب و شرایطی موافق تهدید به وجود می‌آورد که طرف‌های منازعه جمهوری اسلامی در ایجاد آنها بی‌تأثیر نبوده‌اند.
با مطالعه اقدامات و طراحی‌های خصمانه علیه جمهوری اسلامی، می‌توان به این مسئله فکر کرد که دکترین آنفولانزای نیویورکی که توسط ایادی ایالات متحده در ابعاد گسترده برای ضربه به ساختار حاکمیت و جامعه کشور طراحی‌شده بود، هرچند به‌صورت کامل به اهداف خود نرسید و مؤثر واقع نشد اما در سه حوزه‌ی ارتباط میان اجزاء سیستم حاکمیت، ارتباط میان اجزاء تشکیل‌دهنده اجتماع و تعاملات میان سیستم و جامعه شکاف‌هایی به وجود آورد تا باعث شود اراده‌ی سیستم جهت مقابله با این دست از تهدیدات اثربخش واقع نشود.
دکترین آنفولانزای نیویورکی دارای ۵ وجه است، یعنی ویروس آنفولانزای نیویورکی در طی پروسه‌ی انتقال به شهروند ایرانی پنج نقطه را موردحمله قرار می‌دهد.
- نفرت از اسلام: اولین جایی که ویروس آنفولانزای نیویورکی بدان حمله می‌کند، اسلام است. این مرحله به‌وسیله ایجاد شبهات مختلف در مورد دین اسلام و نیز طرح مطالب غیرواقعی در مورد این دین شریف اجرایی می‌شود. در این مرحله شهروند ایرانی ابتدا در مواجهه با شبهات گارد می‌گیرد و در پی پاسخ‌گویی به آنان برمی‌آید اما رفته‌رفته با تعدد شبهات، میل به پیدا کردن پاسخ برای آنان در او کمرنگ شده و عقیده‌ی مذهبی‌اش گام‌به‌گام سست می‌شود و درنهایت مطالب ضد اسلامی و استدلال‌های مختلف باعث گسسته شدن رشته عقیدتی او با دین اسلام می‌گردد، این پروسه پیش می‌رود تا جایی که فرد از مسلمانی خودش شرمنده می‌شود و از اینکه در جامعه‌ای اسلامی بافرهنگ اسلامی رشد کرده، احساس شرمساری می‌کند. این وجه بر روی افراد مذهبی تأثیری ندارد و بیشتر متوجه افراد با عقاید ملی‌گرایانه و غیردینی ست. طرح مسائلی مانند تروریسم اسلامی، قصاص، ارتباط ماجرای اسیدپاشی سال ۹۳ با فریضه امربه‌معروف و نهی از منکر، عدم برابری حقوق زن و مرد در اسلام، خشونت مسلمانان و … همگی ازجمله موارد حمله به اسلام در راستای دکترین آنفولانزای نیویورکی ست.
- نفرت از ایرانیت: دومین ضلع، پنج‌ضلعی دکترین نیویورکی حمله به ایرانیت و هویت ملی ست، در این مرحله فرد با هجمه‌های مختلفی که مرتبط با موضوع ملی‌گرایی ست دچار سرخوردگی از این بابت که ایرانی ست خواهد شد، البته این وجه از دکترین آنفولانزای نیویورکی برخلاف وجه اول بیشتر روی افراد مذهبی تأثیر می‌گذارد با آنکه مجریان آن همان افراد ملی‌گرا هستند، مواردی نظیر ایران‌هراسی، نشر جک‌های ضد ایرانی و نیز مواردی مانند لطیفه‌هایی که با عبارت «مملکت داریم» خاتمه می‌یابند.
- نفرت از حکومت و نظام سیاسی: وجه سوم دکترین مدنظر ما که می‌توان گفت در کنار وجه چهارم، ملموس‌ترین مراحل است، نفرت از حکومت و نظام حکومتی‌ست، در این مرحله فرد تحت تأثیر هجمه‌های ضدحکومتی که مهم‌ترین پایگاه‌های آن شبکه‌های تلویزیونی و رادیویی وابسته به آمریکا، اسرائیل، انگلیس، فرانسه، آلمان و عربستان و نیز پایگاه‌های اینترنتی می‌باشند، با حکومت ملی خود احساس بیگانگی و سپس دشمنی می‌کند و خود پس از مدتی تبدیل یک به منتقد تخریب‌گر علیه نظام حکومتی خود می‌شود. فتنه سال ۸۸ ملموس‌ترین نمونه موفقیت این وجه از دکترین آمریکایی‌هاست.
- نفرت از مسئولان و رهبران: دیگر وجه این ویروس آنفولانزا حمله به مسئولین نظام است، در این مرحله فرد تحت تأثیر هجمه‌های رسانه‌ای علیه رهبری نظام، رئیس‌جمهور، رئیس مجلس، رئیس قوه قضاییه و نیز سایر مسئولین رده بالایی، در مقابل مواضع و عملکرد و اقدامات آنان گارد گرفته و هر عملکرد مثبتی را نادیده می‌گیرد و تنها به تخریب آنان فکر می‌کند و اینکه یک شبکه مافیایی و درهم‌پیچیده نظام را اداره می‌کنند! در این مرحله فرد حتی در مذاکرات و منازعات بین‌المللی حق را به مسئولان سایر کشورها می‌دهد که این نشان‌دهنده‌ی اوج نفرت و کینه‌ای ست که هجمه‌ها در راستای این دکترین به فرد تزریق کرده‌اند.
- نفرت از یکدیگر: آخرین وجه از پنج‌ضلعی نیویورکی شماتت یکدیگر است، در این مرحله ملی‌گرایان نسبت به مذهبی‌ها و مذهبی‌ها نسبت به ملی‌گراها و نیز افراد طیف‌های مختلف فکری – عقیدتی در مقابل یکدیگر گارد می‌گیرند و رفته‌رفته نوعی بیگانگی و کینه بین این طیف‌ها نسبت به یکدیگر به وجود می‌آید، کمترین محصول این مرحله از ویروس آنفولانزای نیویورکی شکست وحدت ملی ست.
- در ادامه به تبیین سازوکار استراتژیکی پرداخته می‌شود که به‌صورت خاص جهت بسترسازی اجتماعی به‌عنوان پیش‌نیاز برای مقابله مؤثر سیستم با تهدیدات استراتژیک طراحی‌شده است.
دکترین پنگوئن امپراتور
واژه «Doctrine» مفهومی با تعبیر میراث بشری است؛ که در فارسی «آموزه» و «آیین» جای گزین معرفی‌شده است. در عربی، دو مفهوم معادل آن تبیین شده است: «قاعده» و «یقین». «دکترین» از یک‌سو به‌مثابه‌ی «روش» معادل واژه‌ی «قاعده» است و به‌صورت (قواعد حاکم بر رفتار، بدون قدرت قانونی) تعریف و تبیین می‌شود؛ و از سوی دیگر «دکترین» به‌مثابه‌ی «محتوا» معادل واژه «یقین» است، (تبیین چیستی و چرایی و چگونگی) هر پدیده را در برمی‌گیرد.
قید قدرت قانونی، در تعریف دکترین، به این موضوع اشاره دارد که دکترین در سطحی که به کار گرفته می‌شود تبدیل به مفاهیم استراتژی، تاکتیک و تکنیک می‌شود و مادامی که تبدیل به گفتمان غالب نشود، ضمانت اجرا ندارد. از سوی دیگر، ازآنجاکه دکترین قاعده است، نیازمند تجویز قانونی نیست.
در گفتاری ساده بیان می‌کنیم زمانی که خانواده‌ی ما دچار اختلافات درونی و تحت تأثیر سیاه نمایی‌های گوناگون قرار می‌گیرد و بدخواهان از این فرصت برای ضربه زدن استفاده می‌کنند، قبل از اینکه بخواهیم عوامل آن را از بین ببریم نیاز داریم به اتحاد در درون خانواده خود بها بدهیم که اگر به‌صورت کامل اتفاق بیفتد حتی اگر عوامل آسیب‌رسان همچنان به فعالیت خود ادامه دهند گزندی خانواده‌ی ما را تهدید نمی‌کند. در مسائل اجتماعی مؤلفه‌ای به‌عنوان «وحدت ملی» مطرح می‌شود که درگذشت بیش از سه دهه انقلاب اسلامی همواره هدف اصلی امپریالیسم و دشمنان این مرزوبوم بوده است. بسیار موضوع مهمی است که ما بدانیم مؤلفه وحدت ملی برای جامعه‌ی ما به چه معناست، در کشوری که با پیروزی انقلاب اسلامی دست به اقدامی بسیار حساس در جامعه بین‌الملل زد و آن‌هم تمدن سازی با ایدئولوژی و مکتب اسلام بود. طرحی که قبل از آن در طول تاریخ بشریت و با تمام تلاش‌های پیامبران و امامان اسلام به نتیجه مطلوب نرسیده بود. پس ما قصد داریم مدلی از جامعه سازی و حکومت ارائه دهیم که تابه‌حال نظیری نداشته است و مشخصاً مبانی و سیاست‌های ما با تمام قدرت‌های جهانی اختلافات جدی دارد. طبیعتاً تمام قدرت آنها متمرکز بر به نتیجه نرسیدن این اقدام شده است. به تحقیق انقلاب اسلامی نیاز دارد وحدت ملی را از نو و متناسب با شرایط به‌خصوص خود و جامعه‌ی مطبوع خود تعریف کند، شاید بتوانیم در حال حاضر این موضوع بسیار حیاطی را متناسب با امروزه جمهوری اسلامی تطبیق دهیم و تعریفی جدید از مؤلفه‌ی اساسی وحدت ملی که ضامن ثبات و بقاء هر سیستمی است ارائه دهیم.
دکترین پنگوئن امپراتور با مطالعات تئوری و میدانی در بازه‌ی زمانی یک‌ساله‌ای به‌صورت خاص بر روی این مسئله که متغیرها و همچنین راه‌های رسیدن به وحدت ملی در جمهوری اسلامی چیست؟ طراحی‌شده است. این دکترین در قالب قواعد و روش‌هایی است که حکومت‌ها برای ارتقاء جامعه‌ی مطبوع و بهبود مؤثر کارکرد خود، اجرا می‌نمایند.
ترمینولوژی: در مطالعات علمی و طرح‌ریزی استراتژیک الهام‌گیری از اکوسیستم[۷] بسیار رایج است و ما هم برای ارائه هر چه عینی‌تر مسئله‌ی خودمان از این روش استفاده کرده‌ایم.
پنگوئن امپراتور یا پنگوئن فرمانروا (نام علمی: Aptenodytes forsteri) بلندترین و سنگین‌وزن‌ترین گونه زنده پنگوئن است که در قطب جنوب زندگی می‌کند. نکته قابل‌توجه برای ما رفتارشناسی این‌گونه در مقابله با سرما است که بسیار حائز اهمیت است.
پنگوئن‌های امپراتور برای محافظت از خود در برابر سرما راهبردی گروهی نیز دارند: آنها به شکل یک دایره بزرگ در کنار هم جمع می‌شوند و هر یک به پنگوئن کناری خود می‌چسبد. این دایره‌ها می‌توانند از ۱۰ تا صدها پنگوئن را شامل شوند. آن‌هایی که در بیرون دایره هستند پس از مدتی به‌آرامی به لایه‌های درونی دایره می‌آیند و این باعث ایجاد جنبشی با سرعت کم اما دائمی میان پرندگانی می‌شود که می‌خواهند برای در امان ماندن از سوز بادهای سرد به درون دایره بروند. در کل همه پنگوئن‌ها تجربه بیرون بودن و درون دایره بودن را خواهند داشت و این به سود همه اعضای دسته است.
درآمدی بر دکترین پنگوئن امپراتور:
مسئله ما دستیابی به وحدت ملی است، به گونه ای‌که بستری باشد برای مدیرت بحران سیستم و ارتقاء سطح کارکرد بخش‌های گوناگون آن. در این دکترین بیان می‌شود هرم جامعه جمهوری اسلامی متشکل از سه بخش حاکمیت، نظام و ملت به‌عنوان یک سوپر سیستم دارای صدها ماکرو سیستم و به طبع هزاران میکرو سیستم است. درواقع در مثال عینی ما هرکدام از پنگوئن‌ها به‌عنوان یکی از میکرو سیستم‌های جامعه معرفی می‌شوند، آنها طبق نظم و قاعده‌ای به‌صورت غریزی دارند به یکدیگر نزدیک می‌شوند که در قبال جامعه حاکمیت این چگونگی و قاعده را مشخص می‌کند. بحث اصلی در اتفاقی‌ست که بعد می‌افتد، هرکدام از آنها بعدازاین که گرمای موردنظرشان را دریافت کردند جایشان را به دیگری می‌دهند تا همه فرصت حضور در مرکز آن تجمع را پیداکرده و گرم شوند، در این بخش مثال عینی ما بیانگر این است که حاکمیت قواعدی را ترتیب داد تا میکرو سیستم‌های جامعه مجتمع شوند سپس شرایطی را به وجود می‌آورد تا هرکدام از آنها بتوانند نیاز موردنظرشان را که به‌عنوان گرما مطرح شد تأمین کنند، این اتفاق را گردش منظم به‌سوی مرکز اجتماع ایجاد می‌کند. به‌صورت کاملاً ساده این گردش تماماً فعالیت حاکمیت در به ارمغان آوردن عدالت اجتماعی‌ست که در ادبیات قرآنی واژه «قسط» به معنای کامل‌تری بیان می‌شود؛ و آن گرما، بهره‌گیری هرکدام از میکرو سیستم‌های جامعه از آن اراده سیستم و عدالت اجتماعی است.
مطالعات میدانی در بستر اجتماع نشان می‌دهد بالاترین درصد مطالبات جامعه و از سوی دیگر بالاترین درصد ضعف در بخش‌های سیستم مربوط به آنجایی است که اجزاء جامعه اعم از افراد، خانواده‌ها، مراکز و غیره برای مطالبات خودپاسخی دریافت نمی‌کنند؛ اما دسته‌بندی میکرو سیستم‌های جامعه در این حالت بسیار اهمیت دارد و می‌توان آن را با متغیر میزان گسستگی در اجزاء سنجید.
دکترین پنگوئن امپراتور با تبیین چیستی، چرایی و چگونگی نیل به سمت وحدت ملی اثربخش و ایجاد «شرایط موافق فرصت» برای سیستم جمهوری اسلامی در ابعاد پنج‌گانه، قواعد و روش‌های این فرایند را ارائه دهد.
حال مسئله اینجاست که تمام مؤلفه‌ها در دکترین به‌صورت قاعده ایست که رفتار سیستم را جهت می‌دهد و سیستم در اراده‌ی خود به دنبال دستیابی به آن‌هاست و در ارتباطی هم پوشاننده، این مؤلفه‌ها احیای عدالت اجتماعی رقم می‌زنند. نکته‌ی قابل‌توجه دیگر این است، همان‌طور که گفته شد سازوکارهای اجرائی متشکل از سه سطح استراتژی، تاکتیک و تکنیک منتج از دکترین طرح‌ریزی می‌شود. اگر به اوایل بحث برگردیم، دو عامل پروژه نفوذ و سبک جنگ‌های هیبریدی در کنار هم «شرایط موافق تهدید» را در جمهوری اسلامی به وجود آورده است و در قبال آن دکترین پنگوئن امپراتور، سعی دارد بستری را با دستیابی به مؤلفه‌های خود ایجاد کند به‌عنوان «شرایط موافق فرصت» که این همان گرمایی است که سیستم را از هرگونه ضربه‌ی خارجی و جریان نفوذ حتی اگر به‌صورت قوی هم صورت پذیرد مصون بدارد و این قدرت را برای حاکمیت به وجود می‌آورد تا به‌راحتی بحران‌های پیش رویش را اعم از ایدئولوژی‌های متناقض با اسلام و عوامل که کارکرد سیستم را دچار اختلال می‌کند، بدن هیچ‌گونه شک و بهت در اجتماع از میان بردارد.
در آخر اعلام می‌کنیم مشخصاً تبیین دکترین به‌صورت جامع مستلزم ارائه آن در کتابی با چند صد صفحه است و در نوشتار حاضر درآمدی مختصر ارائه شد.
پی‌نوشت:
[۱] hybrid warfare
[۲] James Rickards
[۳] Wall Street
[۴] Central Intelligence Agency
[۵] Propaganda
[۶] Entropy
[۷] ecosystem
مطلب حاضر گزارش استراتژیک اندیشکده‌ی یقین با عنوان «استحاله انقلاب چین در رابطه‌ی با آمریکا؛ از کمونیسم تا سیاست درهای باز به سوی لیبرالیسم» است که به صورت کامل از طریق باشگاه استراتژیست‌های جوان در اختیار شما قرار گرفته است. متن PDF این گزارش از لینک زیر قابل دانلود است.
[download id=122]
[box type=”custom” bg=”#FFE97D” color=”#7347e3″ border=”#ed0000″ radius=”7″]
فهرست
- پیش‌گفتار
- مقدمه
- انقلاب یکم: ۱۹۱۱ میلادی
- انقلاب دوم: ۱۹۴۹ میلادی
- انقلاب سوم: ۱۹۷۱ میلادی
- ۱) دکترین چو ئن‌لای: تعدیل انقلاب ……. ۲۵
- ۲) زمینه‌های شکلگیری رابطه بین چین با آمریکا ……. ۲۸
- ۳) نطفهگذاری رابطه چین با آمریکا توسط ریچارد نیکسون ……. ۳۰
- ۴) دیپلماسی پینگپونگ، آخرین گام تا آغاز ……. ۳۲
- ۵) مهندسی روابط به رهبری هنری کیسینجر و چو ئن‌لای با استراتژی آتشبس ایدئولوژیک،سفر نیکسون به پکن و بیانیهی شانگهای……. ۳۴
- ۶) فرجام چو ئن‌لای ……. ۴۳
- انقلاب چهارم: ۱۹۷۸ میلادی
- ۱) تغییر اواویت انقلاب چین: انتقال از سطح «ایدئولوژی» به سطح «استراتژی اقتصادی»، مرگ مائو و رئیس جمهوری هوا گوفِنگ: ۱۹۷۶ ……. ۴۹
- ۲) دکترین دنگ: ریویژن انقلاب ……. ۵۲
- ۳) ادامهی مناسبات دیپلماتیک بین چین و ایالاتمتحدهی آمریکا ……. ۵۵
- ۴) استراتژی دنگ: سیاست درهای باز ……. ۶۷
- ۵) سیاست درهای باز با دکترین شوک ـ رد پای فریدمن، در میدان تیانآنمن! ……. ۷۲
- نتیجهگیری
- منابع
[/box]
پیش‌گفتار
«آیا استراتژی دنگ شیائوپینگ می‌تواند الگویی برای دیگر کشورهای در حال توسعه باشد؟»
بعد از سال‌های جنگ تحمیلی و آغاز دوران سازندگی، با تشکیل نهادی به نام «مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام»، مطالعه‌ی تاریخ کشور چین و بررسی الگوی توسعه‌ی چینی در دستور کار این نهاد در جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت. هدف از این تحقیق رسیدن به پاسخ سوالی بود که در بالای این متن نوشته شده است؛ این سوال را رئیس وقت این مرکز در سال ۱۳۸۳ در ابتدای کتاب «چین نو؛ دنگ شیائوپینگ و اصلاحات» می‌نویسد. رئیس این مرکز تحقیقاتِ حکومتی، کسی نبود جز رئیس‌جمهورِ حال حاضر جمهوری اسلامی ایران یعنی آقای حسن روحانی.
کار تحقیقاتی این مرکز برای دریافتن الگوی توسعه‌ی چینی و تاریخ چینِ نوین صرفاً در تألیف یک کتاب خلاصه نشده است؛ بلکه موارد متعددی از مقاله، کتاب و گزارش را می‌توان سراغ گرفت که به این موضوع پرداخته‌اند و جلسات متعددی را برای آن برگزار کرده‌اند.
از این‌رو، با انتخاب آقای حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۲، سپس تعیین اعضای اصلی کابینه که از مدیران و هیأت علمی مرکز مذکور بودند، این بنا را ایجاد می‌کند که روش اداره‌ی کشور را مبتنی بر الگوی توسعه‌ی چینی پیش خواهند برد. مضافاً اینکه اکنون بعد از گذشت دو سال از عمر دولتِ موسوم به حلقه‌ی نیاوران، غالب تصمیمات و اظهارنظرهایی که از سوی مسئولین ارشد دولت و شخص رئیس‌جمهور اتخاذ می‌شود، چهارچوبی را به فکر متبادر می‌کند که در حوزه‌ی سیاست، به «سیاست خارجی توسعه‌گرا» و در حوزه‌ی اقتصاد به «سیاست درهای باز» شناخته می‌شود؛ و این دو مؤلفه دقیقاً همان محورهایی هستند که با مطالعه‌ی تاریخ استراتژیک چین نوین به آنها می‌رسیم.
از این‌رو، هدف این مقاله بررسی نقاط عطف در تاریخ استراتژیک کشور چین در دوره‌ی موسوم به چین مدرن طی قرن بیستم میلادی می‌باشد؛ نقاطی که تعیین‌کننده‌ی جایگاه این کشور در نظام بین‌الملل بوده‌اند و مناسبات قدرت را در تعامل با نظام دوقطبی قرن بیستم مشخص کرده‌اند؛ نقاطی که از برآیند آنها «دکترین چو ئن‌لای» حاصل می‌شود که رابطه‌ی انقلاب کمونیستی چین را با آمریکای تماماً لیبرال رقم می‌زند و با تعدیل اصول این انقلابِ رادیکال در طی یک بازه‌ی حدود سی ساله، عادی‌سازی ارتباط با جهان غرب را فراهم می‌کند؛ ارتباطی که قرار است به‌عنوان یک کاتالیزورْ زمینه‌ساز نهادینه کردن اصول اقتصاد آزاد و نظام سرمایه‌گرایی در دوران حاکمیت دِنگ شیائوپینگ باشد؛ و استحاله‌ی انقلاب را از طریق «سیاست درهای باز» در این کشور رقم بزند. فرازوفرودی که بر این دو نسل از انسان چینی حاکم بوده است، نقاط استراتژیک حاکم بر تاریخ این تمدن شرقی محسوب می‌شود.
در این مقاله پرسش اصلی این است، چه شد که چین کمونیست با اصول یک انقلاب ایدئولوژیک، به صعوبت دیوار چین، به دامن تمدن مقابل خود یعنی لیبرالیسم افتاد و در نهایت مبتنی بر اصول اقصاد آزاد، جامعه‌ی خود را بنا کرد؟ نقش خارج‌تحصیل‌کرده‌های اعتدال‌گرا در نزدیکی چین به آمریکا چه بود؟ و آمریکا با چه ترفندهای دیپلماتیکی این رابطه را به وجود آورد؟ و در نهایت الگوی توسعه‌ی چینی مبتنی بر سیاست درهای باز چگونه در این کشور اجرا شد؟
چکیده
مقاله‌ی پیش رو درصدد است تا به تشریح و تبیین فرآیند استحاله‌ی اندیشه‌ی کمونیستی در چین بپردازد و با اصالت‌بخشی به نگاه ایدئولوژیکی، به این سؤال پاسخ دهد که با توجه به تیپولوژی قائلین به گفتمان اسلام سیاسی لیبرال در ایران، رهبران جریان ریویزیونیستِ داخلی از چه مکانیزمی جهت پیاده‌سازی سیاست دنگیزاسیون به منظور تجدید ساخت فرهنگی- سیاسی و اقتصادی در جمهوری اسلامی، استفاده خواهند کرد؟
چامسکی در مصاحبه اختصاصی با پایگاه اینترنتی «اکتیویزم مونیخ» در ۱۹ فروردین ۱۳۹۵ گفت: یکی از عوامل اصلی بحران در سوریه و عراق چیزی است که پاتریک کاکبرن، از خبرنگاران برجسته منطقه، آن را «وهابی‌سازی» اسلام سنی می‌نامد که هم به لحاظ مالی و هم از جنبه دکترین، از عربستان سعودی نشأت می‌گیرد، دکترین‌های افراط‌گرایی، تندرویی، سلفی-وهابی از دل عربستان سعودی بیرون می‌آیند.
این فیلسوف آمریکایی افزود عربستان سعودی این دکترین‌ها را نه تنها با پول بلکه به کمک مفتی‌ها، مکتبخانه‌ها، و ابزارهای فراوان دیگر در سراسر منطقه گسترش می‌دهد.
چامسکی در ادامه داعش و سایر گروه‌های تروریستی در سوریه را محصول دکترین‌های افراط‌گرایی عربستان سعودی دانست و گفت: یکی از شاخه‌های القاعده، یعنی جبهه النصره در سوریه است و در تعهداتش با داعش فرقی ندارد و این شاخه آشکارا به‌وسیله عربستان سعودی و سایر کشورهای (عربی) حوزه خلیج (فارس) و ترکیه و به طور غیرمستقیم آمریکا حمایت می‌شود و این گروه مسئول بخشی از خرابی‌های منطقه است.
این تحلیلگر و فیلسوف سیاسی عامل دوم بحران‌های سوریه و عراق را تهاجم آمریکا و انگلیس به کشور عراق معرفی کرد و گفت: عامل دیگر بحران منطقه، تهاجم آمریکا و انگلیس به عراق بود که مانند پتک بر سر این کشور فرود آمد و اثرات وحشتناکی بر جای گذاشت و صدها هزار نفر کشته شدند و بخش زیادی از این کشور نابود شد و گذشته از همه این‌ها، باعث ایجاد نبردی فرقه‌گرایانه شد که تا کنون بی‌سابقه است و وضعیت این نبرد با شکنجه و تروریسم و سایر اقدامات شرورانه بدتر و بدتر شد.
وی افزود بحران عراق در حال «تکه پاره کردن» این کشور و کل منطقه است و به سوریه و جاهای دیگر هم کشیده شده است.
نوآم چامسکی همچنین در مصاحبه خود به بحران آوارگان اشاره کرد و سیاست‌های آلمان و آمریکا در خاورمیانه را بخشی از دلایل اصلی آن دانست. البته او تصریح کرد آلمان در مقایسه با آمریکا، نقش بسیار کمتری دارد.
او گفت: من از آلمان حمایت نمی‌کنم ولی در وهله نخست، سیاست‌های آمریکا و در وهله بعد سیاست‌های انگلیس و فرانسه هستند که بر بحران آوارگان دامن زده‌اند.
در بحث تخریب لیبی، این زبان‌شناس برجسته بین‌المللی گفت جنگ لیبی نیز تأثیرات وحشتناکی بر منطقه گذاشت و بحران آوارگان را تشدید کرد.
چامسکی گفت: این زیردریائی‌های کلاس دلفین که آلمان به اسرائیل می‌دهد فوراً در اسرائیل به سلاح هسته‌ای مجهز می‌شوند و این کار برای دفاع از اسرائیل صورت نمی‌گیرد. این زیردریائی‌های هسته‌ای برای حمله در نظر گرفته می‌شوند و به همین دلیل است که این زیردریایی‌ها در اسرائیل قرار دارند. ما می‌دانیم در کوتاه‌مدت هدف حمله آنها چیست: حمله به ایران در خلیج (فارس). این تهدیدی وحشتناک نه تنها برای ایرانی‌ها، بلکه برای کل دنیاست.
این پروفسور آمریکایی افزود: اسرائیل دارای یک دکترین رسمی است؛ آنها می‌گویند در صورت تمایل مختارند به ایران حمله کنند، به علاوه، اسرائیل درگیر آنچه که پنتاگون جنگ با ایران توصیف می‌کند است و خود آمریکا هم همین‌طور.
چامسکی ضمن انتقاد از آمریکا و رژیم صهیونیستی گفت: وزارت دفاع آمریکا می‌گوید جنگ سایبری نوعی اقدام جنگی است و ناتو نیز با آنها موافق است و حملات سایبری را تهاجم تلقی می‌کند که می‌توان با نیروی نظامی به آنها پاسخ داد، ولی زمانی که خود آمریکا و اسرائیل علیه ایران حمله سایبری انجام می‌دهند، با افتخار مسئولیت آن را به گردن می‌گیرند.
او افزود: آنها زمانی که با حملات سایبری اقدامات خرابکارانه علیه ایران انجام می‌دهند به آن افتخار می‌کنند، درحالی‌که این هم نوعی جنگ است. کشتن دانشمندان هسته‌ای ایران، احتمالاً کار اسرائیل است، البته ما مطمئن نیستیم.
این فیلسوف و تحلیلگر سیاسی همچنین ارسال زیردریایی مجهز به سلاح هسته‌ای به رژیم صهیونیستی در این برهه از زمان را «اقدام ماجراجویانه افراطی» خواند.
[download id=123]
[download id=124]
چکیده:
مقاله‌ی پیش رو در صدد است تا مخاطب را با دکترین نیکسون که تحت عنوان کتاب «پیروزی بدون جنگ» و به قلم وی نگاشته شده، آشنا کند و در ادامه به‌طور مختصر بخش‌های دارای اهمیت بالاترِ این دکترین را تبیین و تشریح کند. همچنین سعی خواهد شد تا جمع‌بندی مناسبی از کتاب وی صورت بگیرد و به این سؤال پاسخ دهد که آیا آمریکا می‌تواند شریکی مطمئن برای کشورهای جهان سوم و بخصوص ایران باشد؟
بعد از جنگ سرد و فروپاشی شوروی سابق نظم بین‌الملل نیز تغییر یافت و از نظام دوقطبی تبدیل به نظام تک هژمون به رهبری آمریکا شد. این نظام بین‌الملل نیز ادامه یافت تا ۲۲ بهمن سال ۵۷ که نوید ظهور قدرتی می‌داد که امروز بعد از گذشت ۳۶ سال هنری کیسینجر استراتژیست برجسته آمریکایی از آن با عنوان امپراتوری جدید ایران یاد می‌کند. در طول این ۳۶ سال غرب به‌خصوص آمریکا از همه توان خود برای براندازی این نظام مقدس استفاده کرده است. در این خصوص آمریکا از سال ۸۰ تا ۹۳ در طول ۱۳ سال گذشته ۱۱ دکترین و استراتژی علیه این نظام مقدس به کار برده است که به صورت مختصر به این ۱۱ دکترین و استراتژی اشاره می‌کنیم.
واژه دکترین از اساسی‌ترین واژه‌های دانش دکترینولوژی می‌باشد به همین خاطر درک و فهم این واژه بنیادی کمک اساسی در درک مابقی مطالب این دانش خواهد شد در ذیل به تعریف این واژه می‌پردازیم.
رویکرد امنیتی، متضمن «ثبات» و «بقای» یک سیستم، جامعه و یا حکومت است. همان گونه که دانش پزشکی، متولی تأمین ثبات و بقای جسم انسان است، «امنیت» حاصل توازن «تهدید» و «آسیب» است. این توازن را باید در میدان کنش امنیتی رقم زد که متأثر از میدان کنش قدرت است.
دکترین امنیت
میدان تولید قدرت، چهار گزاره ی اساسی دارد: ضعف و قوت، احتیاج و اراده. دکترین قدرت مبتنی بر چهار گزاره ی مزبور شکل می گیرد.
دکترین امنیت نیز در میدان کنش امنیتی، بر چهار مؤلفه استوار است:
تهدید:در میدان کنش امنیتی، تهدید به گزاره ای اطلاق می شود که به نحوی ثبات و بقای سیستم را دچار اختلال نماید. در امنیت اقتصادی تهدیداتی که یک نظام حکومتی اعم از مؤلفه ای چون سرزمین را هدف قرار می دهند مورد بررسی قرار می گیرند.
آسیب آسیب به «روند» ایجاد اختلال در یک سیستم توسط عامل تهدیدکننده اطلاق می شود. آسیب شناسی شناخت روند ایجاد اخلال عوامل تهدیدکننده ی سیستم را شامل می گردد.
فشار:نیرویی که به سیستم وارد می شود و طاقت و توان آن را به چالش می کشد به گونه ای که حیات و ثبات و بقای آن را با خطر مواجه می سازد.
فرصت:عاملی است که در زمان، موجب شرایط موافق سیستم می شود.
مکاتب امنیت
برهم کنش میدان «تولید قدرت» و میدان «کنش امنیتی» چهار مکتب امنیتی را پدید می آورد:
مکتب آسیب محور
در این مکتب، مبتنی بر نقاط قوت سیستم، اصالت بر تلاش برای پوشاندن آسیب است، و نه از میان برداشتن تهدید. به عبارت دیگر، تهدید، ثابت فرض شده و سعی بر دگرگون کردن و کاهش ضریب آسیب پذیری سیستم است. کشور شاخص این مکتب، روسیه است، این کشور به عنوان وسیع ترین کشور دنیا در طول تاریخ، جنگ های متعددی داشته است که در سه جنگ اصلی با پروس، فرانسه و آلمان در زمان فردریک کبیر، ناپلئون بناپارت و هیتلر با دکترین امنیتی مکتب نخست توانسته به پیروزی نائل شود. پهناوری سرزمینی و زمستان سرد روسیه، سبب گردید علی رغم پیش روی ارتش های دشمن در این کشور، آسیبی به بقای آن وارد نشود.
مدل این مکتب در میان جانوران، لاک پشت است که در مواجهه با تهدید، به مقابله نمی پردازد بلکه آسیب خود را در برابر آن تهدید کاهش داده است. لاک پشت، با دارا بودن پوسته و لاک استخوانی یا غضروفی به عنوان محافظ، در برابر حمله ی سایر حیوانات با پوشاندن آسیب خود، به دفاع می پردازد.
مکتب تهدیدمحور
در مکتب دوم امنیت، آسیب در درون امکان کاهش ندارد، بلکه باید تهدید را در بیرون خنثی نمود.
قوم یهود در مناسبات امنیتی، شاخص این مکتب، محسوب می شود. نبود عمق استراتژیک سرزمینی در فلسطین اشغالی (وسعت سرزمینی بسیار کوچک در حد استان ایلام کشور ایران)، سبب می گردد دولت اسرائیل با اتکای به مکتب دوم امنیتی، این اجازه را برای خود متصور باشد که با هر تهدیدی در سراسر دنیا، حتی در حالت بالقوه، نه حتی بالفعل آن تهدید، به مقابله برخیزد. کشتن بی رحمانه ی کودکان و زنان به دلیل این که تهدیدی بالقوه برای اسرائیل محسوب می گردند از توجیحات این مکتب امنیتی برای اسرائیل محسوب می گردد.
بنابراین از یک طرف وعده ی نابودی فلسطینیان در اسناد بالادستی یهود و تهدید یهود به وسیله ی نسل کنونی و نسل آینده ی فلسطینیان از طرف دیگر، اسرائیل را بر آن می دارد عوامل تهدیدات بالفعل یعنی مردان جوان و پیر و تهدیدات بالقوه یعنی زنان و کودکان و نوجوانان را با شدت هر چه تمام تر نابود سازد.
مکتب فرصت محور
در این مکتب، ابتدا تهدید را برآورد نموده و سپس آن را تبدیل به فرصت می-نمایند.
تشدید باران، اگرچه با ایجاد سیل می تواند سبب تخریب گسترده در مسیر رود شود، اما بشر با ایجاد بند و سد بر روی رودخانه ها توانسته است نه تنها تهدید سیل را از میان بردارد، بلکه آن را تبدیل به فرصت ذخیره ی آب جهت کشاورزی، و حتی تولید برق نماید. زهر و سم موجود در مار و عقرب نیز، بر مبنای اصالت تبدیل تهدید به فرصت، پایه و اساس ساختن پادزهر را تشکیل می دهد.
دولت ایالات متحده ی آمریکا، شاخص و الگوی مکتب اصالت فرصت به شمار می آید. در دوره ی مک کارتیسم در ایالات متحده، که کمونیسم به عنوان تهدید شماره یک محسوب می شد، دولت آمریکا با جذب افراد مخالف دولت شوروی با ملیت روسی که حتی واجد گرایش چپ نیز بودند، توانست یک دیپلماسی بسیار قوی علیه شوروی ایجاد کند، در صورتی که دولت شوروی در این امر بسیار ناتوان بود.
مکتب موقعیت محور
مکتب چهارم امنیتی، مکتب اصالت موقعیت یا وضعیت است که برخلاف مکتب سوم، درون گراست.
صدف نرم تنی است که واجد دو کفه ی محافظتی بوده و بر سطح کف آب های شور زندگی می کند، هنگامی که ذرات شن، ماسه و یا هر جسم خارجی سختی وارد کفه-های محافظ این موجود شود، نرم تن شروع به ترشح کربنات کلسیم به صورت کریستال می کند تا این تهدید را از میان بردارد، لایه های این ماده در اطراف جسم خارجی یکی از گرانبهاترین جواهرات یعنی مروارید را پدید می آورد. این گوهر، که از جوهر صدف به وجود آمده است، ارزش صدف را هزاران برابر می کند.
در مکتب چهارم، امنیت از طریق تبیین تهدید، و مصادره و هضم آن در اصالت سبب رقم می خورد. این مکتب، مدل امنیتی انحصاری ایران و اسلام است. در این جنگ کنونی اسرائیل با مردم غزه جمهوری اسلامی ایران با حمایت از مردم فلسطین که اتفاقا سنی مذهب اند توانست قاطبه ی این مردم را با تفکر مقاومت در برابر طاغوت و مفهوم نصرت الهی آشنا سازد و به نوعی عمق استراتژیک ایران را در کیلومترها دورتر از مرزهای کنونی تعریف نماید. از این رو نیز به این جنگ Proxy War یا جنگ نیابتی گفته می شود به این معنا که اسرائیل اگر بتواند مردم فلسطین و غزه را شکست بدهد می تواند به موضوع حمله به کشور ایران نیز در آینده بیندیشد.
خطبه ۲۷ نهج البلاغه امیر مؤمنان علی علیه السلام
۵-۱ أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّ الْجِهَادَ بَابٌ مِنْ أَبْوَابِ الْجَنَّهِ فَتَحَهُ اللَّهُ لِخَاصَّهِ أَوْلِیَائِهِ وَ هُوَ لِبَاسُ التَّقْوَى وَ دِرْعُ اللَّهِ الْحَصِینَهُ وَ جُنَّتُهُ الْوَثِیقَهُ فَمَنْ تَرَکَهُ رَغْبَهً عَنْهُ أَلْبَسَهُ اللَّهُ ثَوْبَ الذُّلِّ وَ شَمِلَهُ الْبَلَاءُ وَ دُیِّثَ بِالصَّغَارِ وَ الْقَمَاءِ وَ ضُرِبَ عَلَى قَلْبِهِ بِالْإِسْهَابِ وَ أُدِیلَ الْحَقُّ مِنْهُ بِتَضْیِیعِ الْجِهَادِ وَ سِیمَ الْخَسْفَ وَ مُنِعَ النَّصْفَ
امّا بعد، بیتردید جهاد دری است از درهای بهشت که خداوند به روی ویژگان از دوستانش برگشوده است. آری، جهاد لباس برازنده پاکدامنی و پرهیزکاری، و زره امان بخش الهی، و سپر محکم اوست. آن کس که از جهاد بگریزد خداوند تنپوش ذلّت بر او پوشانَد، و در طوفان فتنه و بلا سقوط کند، و در زیر چکمه فلاکت خرد و زبون شود، و عقل خود را از دست دهد، و به کیفر فرار از جبهه، حق از او روی گردانَد، و سختی و مشقّت بر او فرود آید، و عدالت از او روی بر تابد.
۵-۲ أَلَا وَ إِنِّی قَدْ دَعَوْتُکُمْ إِلَى قِتَالِ هَؤُلَاءِ الْقَوْمِ لَیْلًا وَ نَهَاراً وَ سِرّاً وَ إِعْلَاناً وَ قُلْتُ لَکُمُ اغْزُوهُمْ قَبْلَ أَنْ یَغْزُوکُمْ فَوَاللَّهِ مَا غُزِیَ قَوْمٌ قَطُّ فِی عُقْرِ دَارِهِمْ إِلَّا ذَلُّوا فَتَوَاکَلْتُمْ وَ تَخَاذَلْتُمْ حَتَّى شُنَّتْ عَلَیْکُمُ الْغَارَاتُ وَ مُلِکَتْ عَلَیْکُمُ الْأَوْطَانُ
آگاه باشید که من شب و روز، و آشکار و نهان شما را به نبرد با اینان فراخواندم و گفتم پیش از آنکه به جنگتان آیند به جنگشان روید. به خدا سوگند، مردمی که در خانههاشان نشینند تا دشمن به سراغشان آید، قطعاً ذلیل و خوار شوند. شما آن قدر امروز و فردا کردید و به این و آن پاس دادید تا سیل غارتگران، شما را درنوردید و شهرتان سقوط کرد.
۵-۳ وَ هَذَا أَخُو غَامِدٍ قَدْ وَرَدَتْ خَیْلُهُ الْأَنْبَارَ وَ قَدْ قَتَلَ حَسَّانَ بْنَ حَسَّانَ الْبَکْرِیَّ وَ أَزَالَ خَیْلَکُمْ عَنْ مَسَالِحِهَا وَ لَقَدْ بَلَغَنِی أَنَّ الرَّجُلَ مِنْهُمْ کَانَ یَدْخُلُ عَلَى الْمَرْأَهِ الْمُسْلِمَهِ وَ الْأُخْرَى الْمُعَاهَدَهِ فَیَنْتَزِعُ حِجْلَهَا وَ قُلْبَهَا وَ قَلَائِدَهَا وَ رِعَاثَهَا مَا تَمْتَنِعُ مِنْهُ إِلَّا بِالِاسْتِرْجَاعِ وَ الِاسْتِرْحَامِ ثُمَّ انْصَرَفُوا وَافِرِینَ مَا نَالَ رَجُلًا مِنْهُمْ کَلْمٌ وَ لَا أُرِیقَ لَهُ دَمٌ فَلَوْ أَنَّ امْرَأً مُسْلِماً مَاتَ مِنْ بَعْدِ هَذَا أَسَفاً مَا کَانَ بِهِ مَلُوماً بَلْ کَانَ بِهِ عِنْدِی جَدِیراً
اینک لشکر معاویه به سرکردگی مرد «غامدی» به «شهر انبار» درآمده و «حسّان بن حسّان» فرماندار مرا کشته و سپاهیان شما را از مرزها گریزانده است. به من خبر رسیده که بعضی از لشکریان دشمن بر زنان مسلمان و دیگر زنانی که در پناه دولت اسلامند، هجوم برده و خلخال و دستبند و گردن بند و گوشواره آنان را به یغما بردهاند، و هیچ مردی یاور و مدافع آنها نبوده جز ناله و التماس آنان به دشمن. آنگاه غارتگران باد به غبغب افکنده و بیآنکه کشته و مجروحی بر جای گذارند، باز گشتهاند. اگر مرد مسلمانى پس از این رسوایى از اندوه بمیرد، نه تنها نباید ملامتش کرد بلکه مرگ را سزاوارتر است.
۵-۴ فَیَا عَجَباً عَجَباً وَ اللَّهِ یُمِیتُ الْقَلْبَ وَ یَجْلِبُ الْهَمَّ اجْتِمَاعُ هَؤُلَاءِ الْقَوْمِ عَلَى بَاطِلِهِمْ وَ تَفَرُّقُکُمْ عَنْ حَقِّکُمْ فَقُبْحاً لَکُمْ وَ تَرَحاً حِینَ صِرْتُمْ غَرَضاً یُرْمَى یُغَارُ عَلَیْکُمْ وَ لَا تُغِیرُونَ وَ تُغْزَوْنَ وَ لَا تَغْزُونَ وَ یُعْصَى اللَّهُ وَ تَرْضَوْنَ فَإِذَا أَمَرْتُکُمْ بِالسَّیْرِ إِلَیْهِمْ فِی أَیَّامِ الْحَرِّ قُلْتُمْ هَذِهِ حَمَارَّهُ الْقَیْظِ أَمْهِلْنَا یُسَبِّخْ عَنَّا الْحَرُّ وَ إِذَا أَمَرْتُکُمْ بِالسَّیْرِ إِلَیْهِمْ فِی الشِّتَاءِ قُلْتُمْ هَذِهِ صَبَارَّهُ الْقُرِّ أَمْهِلْنَا یَنْسَلِخْ عَنَّا الْبَرْدُ کُلُّ هَذَا فِرَاراً مِنَ الْحَرِّ وَ الْقُرِّ (فَإِذَا کُنْتُمْ مِنَ الْحَرِّ وَ الْقُرِّ تَفِرُّونَ) فَأَنْتُمْ وَ اللَّهِ مِنَ السَّیْفِ أَفَرُّ
اى شگفتا، به خدا سوگند، که همدست بودن این قوم با یکدیگر با آنکه بر باطل اند و جدایى شما از یکدیگر با آنکه بر حقید دل را مى میراند و اندوه را بر آدمى چیره مى سازد. وقتى مى نگرم که شما را آماج تاخت و تاز خود قرار مى دهند و از جاى نمى جنبید، بر شما مى تازند و شما براى پیکار دست فرا نمى کنید، مى گویم، که اى قباحت و ذلت نصیبتان باد! خدا را معصیت مى کنند و شما بدان خشنودید. چون در گرماى تابستان به کارزارتان فراخوانم، مى گویید که در این گرماى سخت چه جاى نبرد است، مهلتمان ده تا گرما فروکش کند و چون در سرماى زمستان به کارزارتان فراخوانم، مى گویید که در این سورت سرما، چه جاى نبرد است مهلتمان ده تا سورت سرما بشکند. این همه که از سرما و گرما مى گریزید به خدا قسم از شمشیر گریزانترید.
۵-۵ یَا أَشْبَاهَ الرِّجَالِ وَ لَا رِجَالَ حُلُومُ الْأَطْفَالِ وَ عُقُولُ رَبَّاتِ الْحِجَالِ لَوَدِدْتُ أَنِّی لَمْ أَرَکُمْ وَ لَمْ أَعْرِفْکُمْ مَعْرِفَهً وَ اللَّهِ جَرَّتْ نَدَماً وَ أَعْقَبَتْ سَدَماً قَاتَلَکُمُ اللَّهُ لَقَدْ مَلَأْتُمْ قَلْبِی قَیْحاً وَ شَحَنْتُمْ صَدْرِی غَیْظاً وَ جَرَّعْتُمُونِی نُغَبَ التَّهْمَامِ أَنْفَاساً وَ أَفْسَدْتُمْ عَلَیَّ رَأْیِی بِالْعِصْیَانِ وَ الْخِذْلَانِ حَتَّى قَالَتْ قُرَیْشٌ إِنَّ ابْنَ أَبِی طَالِبٍ رَجُلٌ شُجَاعٌ وَ لَکِنْ لَا عِلْمَ لَهُ بِالْحَرْبِ لِلَّهِ أَبُوهُمْ وَ هَلْ أَحَدٌ مِنْهُمْ أَشَدُّ لَهَا مِرَاساً وَ أَقْدَمُ فِیهَا مَقَاماً مِنِّی لَقَدْ نَهَضْتُ فِیهَا وَ مَا بَلَغْتُ الْعِشْرِینَ وَ هَا أَنَا ذَا قَدْ ذَرَّفْتُ عَلَى السِّتِّینَ وَ لَکِنْ لَا رَأْیَ لِمَنْ لَا یُطَاعُ
اى به صورت مردان عارى از مردانگى، با عقل کودکان و خرد زنان به حجله آرمیده، کاش نه شما را دیده بودم و نه مى شناختمتان. این آشنایى براى من، به خدا سوگند، جز پشیمانى و اندوه هیچ ثمره اى نداشت. مرگ بر شما باد، که دلم را مالامال خون گردانیدید و سینه ام را از خشم آکنده ساختید و جام زندگیم را از شرنگ غم لبریز کردید و با نافرمانیهاى خود اندیشه ام را تباه ساختید. تا آنجا که قریش گفتند: پسر ابوطالب مردى دلیر است ولى از آیین لشکرکشى و فنون نبرد آگاه نیست خدا پدرشان را بیامرزد! آیا در میان رزم آوران، رزمدیده تر از من مى-شناسند، یا کسى را که پیش از من قدم به میدان جنگ نهاده باشد؟ وقتى که من به آوردگاه مى رفتم ، هنوز به بیست سالگى نرسیده بودم و حال آنکه ، اکنون از شصت سالگى برگذشته ام. آرى، کسى را که از او فرمان نمى برند چه رأى و اندیشه اى تواند بود.
به راستی اگر اهل سنت را اطاعت از اندیشه ی علی ابن ابی طالب علیه السلام بود این چنین امروز به خاک مذلت می نشستند؟! مردم فلسطین با دانستن تنها دو مؤلفه در اندیشه ی یهود:
• عقبه ی توراتی غصب سرزمین فلسطین، دشمنی با آنان و نابودی تمام فلسطینیان
• دکترین امنیتی اسرائیل در نابودی تهدیدات بالقوه و بالفعل
۱- نباید ۶۶ سال زیر چکمه های ظلم اسرائیلی ناموس خود و زن و فرزندشان به خاک و خون کشیده می شدند و ذلت و خواری به سراغشان می آمد.
باید بدانند:
۲- جنگیدن در خانه و خاک خودی جز فلاکت و نابودی برای نسل و جمعیت ثمره ی دیگری نخواهد داشت.
۳- اختلاف و تفرقه میان گروه های مختلف موجب امتیازدهی بیشتر به دشمن اسرائیلی گردیده است.
۴- تنها پذیرفتن ولایت یک امام دانا می تواند یک ملت را متحد گرداند که از خصوصیات منحصر به فرد شیعه است.
۵- اندیشه ی مقاومت که اکنون در میان گروه های مختلف فلسطینی و مردم آن رسوخ نموده همچنین تغییر استراتژی در جنگ از پدافندی به آفندی حتی در جنگ های نابرابر حاصل تفکر علی واری است که از ایران شیعه به آنان هدیه شده است.
۶- اعتماد به وعده های الهی و نه اعراب خیانتکار در سایه ی اطاعت از یک ولی، پیروزی را حتی در بدترین شرایط و با تحمل بیشترین خسارات به دنبال خواهد داشت. زیرا که:کَمْ مِنْ فِئَهٍ قَلیلَهٍ غَلَبَتْ فِئَهً کَثیرَهً بِإِذْنِ اللَّهِ وَ اللَّهُ مَعَ الصَّابِرینَ (۲۴۹- بقره)
چه بسا گروهی اندک بر گروهی بسیار به اذن الهی غلبه نمایند و خداوند با صبرکنندگان است.
منبع: پژوهشکده عفاف
ویرایش شده توسط باشگاه استراتژیست‌های جوان
نوشته‌ی خانم هاله اسماعیل‌نژاد